Pobierz Raport w PDF (11MB)

Gdańsk Przyszłości to projekt foresightowy zrealizowany przez infuture.institute oraz Instytut Kultury Miejskiej w 2020 roku.

Stworzyliśmy 4 scenariusze dla przyszłości Gdańska oraz zestaw 37 kart definiujących czynniki wpływające na przyszłość miasta.

Wybierz swój scenariusz
miasta przyszłości

Gdańsk Przyszłości

Foresight to metoda strategicznego przewidywania pozwalająca na przygotowanie się do nadchodzących zmian. Perspektywa czasowa przyjęta w ramach naszego badania to 50 lat.

W trakcie kilkumiesięcznego procesu badawczego, w który zaangażowani byli zarówno eksperci, urzędnicy, jak i mieszkanki oraz mieszkańcy Gdańska (w tym społecznicy, artyści i dzieci), zdefiniowaliśmy najważniejsze wyzwania dla miast w skali globalnej, a następnie umieściliśmy je w kontekście Gdańska.

Efektem procesu badawczego są 4 scenariusze przyszłości Gdańska:

Elementem uzupełniającym scenariusze przyszłości są shift cards, czyli zestaw 37 kart definiujących najważniejsze zmiany, które mogą mieć wpływ na przyszłość miast. Karty ukazują etap przejścia od teraźniejszości do przyszłości. Mają uświadamiać specyfikę przemian zachodzących w miastach oraz pomoc się na nie przygotować.

Pobierz Raport w PDF (11MB)

Eksperci o mieście przyszłości

  • „Z perspektywy zdrowia psychicznego i fizycznego (...), ludzie nie mogą mieć kontaktów wyłącznie zapośredniczonych przez media społecznościowe. Jeżeli w miastach zanikać będą przestrzenie zaprojektowane do gromadzenia się, to powinno się je 'ujakościawiać', żeby zachęcać do gromadzenia się na zewnątrz, do wychodzenia, do spotykania.”

    —Ewa Klekot

  • „W mieście to wszystko jest wymieszane. Nie ma natury i kultury, tylko są naturkultury.”

    —Ewa Klekot

  • „Przyszłość to jest coś, co kształtujemy. Mi bliska jest narracja solarpunk, czyli wysoki rozwój technologiczny z dużą bioróżnorodnością. Solarpunk ma korzenie ekofeministyczne. To jest taka sytuacja, że siedzisz wokól zieleni, a sztuczna inteligencja wspiera.”

    —Joanna Erbel

  • „Całe miasto ma dobrze działać, a nie jedna inwestycja z dużym budżetem. (...) Berlińskie podejście, żeby działać na niższych budżetach, ale w większej skali, to jest ciekawy trop do pomyślenia.”

    —Paweł Jaworski

  • „Dla mnie wskaźnikiem mierzenia jakości życia w mieście jest (...) dostępność wyboru - we wszystkich sferach. Poczynając od możliwości zawierania ślubu z innymi osobami, kończąc na sieciówkach sklepów spożywczych. (...) im szerszy jest wybór we wszystkich sferach naszego życia, tym wyższa jest jakośc życia w mieście.”

    —Olga Khabibulina

  • „Chciałbym, żeby w przyszłości zyskał na znaczeniu transport pibliczny, ale przede wszystkim aktywna mobilność. (...) Epidemia otyłości to też problem miast i tutaj ta mobilność jest doskonałym narzędziem. Odwrócona piramida mobilności zakłada coś takiego, że na samej górze jest ruch pieszy, później rowerowy, transport publiczny i samochód.”

    —Marcin Chlewicki

  • „Wcale nie wiemy, czy mieszkańcy Jerycha nazywali je miastem. Rzymianie wiemy, że nazywali [Rzym] miastem, mieszkańcy Aten również uważali, że mieszkali w mieście. Ale te ich doświadczenia były inaczej konstruowane niż nasze. My sobie uzurpujemy prawa do nazywania różnych miejsc miastami, na tym opieramy swoje rozumienie miasta.”

    —Ewa Klekot

  • „Miasta (...) śnią o większej autonomii. Państwo narodowe jest jedynym podmiotem w obecnej chwili, które jest w stanie utrzymywać pokój (...) W związku z tym, że urbanizacja postępuje, musi też postępować polityka. Więc miasta śnią, by mieć większy potencjał polityczny.”

    —Ewa Klekot

  • „Myślę, że największe pokłosie w życiu w mieście będzie miało to, jak sobie poradzimy w kontekście zdrowia psychicznego. To jest bomba, która kiedyś wybuchnie. Bo te dzieciaki kiedyś dorosną i będą tym [miastem] zarządzać.”

    —Michał Pielechowski

Scenariusze przyszłości

Scenariusze przyszłości to narzędzie wykorzystywane w zarządzaniu strategicznym, które pozwala lepiej zrozumieć, jak można funkcjonować w danej rzeczywistości.

Wypełnij test i wybierz swoją wizję Gdańska.

Scenariuszy nie należy traktować jako mających się spełnić przepowiedni, ale jako pewną wizję przyszłości, które pozwala zidentyfikować ewentualne szanse i zagrożenia. Mówiąc inaczej – jak przygotować się na ewentualne zmiany, zwłaszcza jeśli są to zmiany nieciągłe (czyli niebędące kontynuacją zjawisk i procesów zachodzących w przeszłości), jak opracować najlepszą strategię działania i jak dojść do konsensusu w przypadku różnicy poglądów.

Uzupełnieniem scenariuszy są dwa elementy: osie wartości oraz macierze reakcji. Osie wartości wskazują na czynniki napędzające (różnorodnie, innowacyjnie, kolektywnie, elastycznie) i hamujące (jednolicie, schematycznie, pojedynczo, zachowawczo) dany scenariusz. Macierze reakcji pokazują z kolei zawarte w scenariuszu shift cards w podziale na cztery kategorie: wspieraj, inspiruj się, obserwuj, hamuj. Ich celem jest zwrócenie uwagi na zmiany, których sygnały widać już dziś, a które stają się częścią przedstawionych scenariuszy.

Scenariusz 1:
Społecznoczułe technium

Gdańsk w 2070 roku to połączenie koncepcji znanego z przeszłości modelu miasta relacyjnego (np. Berlina w latach 80. XX wieku) z technologicznym megapolis. Miasto to napędzają technologie. Poznaj szczegóły Scenariusza 1: Społecznego technium.

Poznaj szczegóły Scenariusza 1: Społecznoczułe technium

Scenariusz 2:
Pogrążone megapolis

Miasto funkcjonuje w warunkach katastrofy klimatycznej. Ekstremalne zjawiska pogodowe, długie susze, ulewne deszcze, huragany i fale upałów stają się codziennością, co wpływa na całą miejską infrastrukturę.

Poznaj szczegóły Scenariusza 2: Pogrążone megapolis

Scenariusz 3:
Kooperatywna homeostaza

Gdańsk mierzy się z częściowymi skutkami zmian klimatu. Odchodząc od modelu kapitalistycznego, przeobraża się w miasto-kooperatywę, w którym nastąpiła pełna demokratyzacja.

Poznaj szczegóły Scenariusza 3: Kooperatywna homeostaza

Scenariusz 4:
Błękitna autonomia

Ze względu na zagrożenie zalaniem Gdańsk stopniowo przenosi się w głąb lądu. Trwają prace nad innowacjami w zakresie budowania miast pod wodą. Gdańsk dąży do bycia wodnym miastem, autonomicznym energetycznie.

Poznaj szczegóły Scenariusza 4: Błękitna autonomia

Jak wyglądał proces badawczy?

W ramach badania przeprowadziliśmy:

  • 11 wywiadów eksperckich z ekspertkami i ekspertami z zakresu urbanistyki, mieszkalnictwa, innowacji społecznych, kultury i sztuki, antropologii, mobilności, migracji i nowych technologii,
  • warsztaty Creative Games z najmłodszymi mieszkańcami Gdańska tworzące bazę pytań o przyszłość,
  • Sesję Radykalnego Śnienia o Mieście – poszukiwanie sposobów na radykalne rozwiązania problemów Gdańska z wykorzystaniem przełomowej technologii, pracując w multidyscyplinarnych zespołach projektowych złożonych z mieszkańców, przedstawicieli administracji miejskiej, innowatorów, społeczników, akademików i artystów,
  • analizę danych zastanych (desk research).

Oprócz scenariuszy przyszłości przygotowaliśmy także:

Shift cards

Elementem podsumowującym proces badań jakościowych są shift cards „Miasto przyszłości” – zestaw 37 kart definiujących najważniejsze czynniki, których zaistnienie może wpłynąć na przyszłość miast.

Zaprojektowaliśmy je tak, by można było z nich korzystać w planowaniu przyszłości na różnych poziomach i w wielu obszarach:

  • w tworzeniu strategii miejskich,
  • planowaniu rozwoju organizacji,
  • opracowywaniu nowych przedsięwzięć biznesowych,
  • na warsztatach edukacyjnych i rozwojowych,
  • w pracy badawczej i publicystycznej,

ale też samodzielnej refleksji nad wyzwaniami i kreatywnymi projektami. Karty będą wspierać w pracy i inspirować osoby zarządzające miastami, aktywnych mieszkańców, ekspertów, przedsiębiorców, organizacje pozarządowe, dziennikarzy, projektantów i artystów. Chcemy, aby pomogły zrozumieć przeobrażające się miasta.

Poznaj wszystkie 37 shift cards.